المراقبات

کتاب **«المراقبات»** (عنوان کامل: المراقبات فی اعمال السنة) یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین آثار در حوزه **سلوک و اخلاق عملی** در مکتب عرفانی شیعه است که توسط **آیت‌الله میرزا جواد آقا ملکی تبریزی** (۱۲۶۸ – ۱۳۴۳ ه.ق) نوشته شده است.

این اثر یک کتاب صرفاً نظری نیست؛ بلکه یک **برنامه عملی و عبادی سالانه** است که مخاطب را گام به گام در طول سال قمری هدایت می‌کند.

### محورهای اصلی کتاب المراقبات:

1. **برنامه‌ریزی عبادی سالانه:** ساختار اصلی کتاب بر اساس **ماه‌های قمری** تنظیم شده است. نویسنده اعمال، مراقبات، ادعیه و وظایف ویژه هر ماه را به تفصیل شرح می‌دهد.
2. **اهمیت ماه‌های خاص:** بخش قابل توجهی از کتاب به اعمال مخصوص ماه‌های پرفضیلت اختصاص دارد:
* **ماه رجب:** تأکید بر صیام، قیام و مناجات‌های خاص.
* **ماه شعبان:** توجه ویژه به نیمه شعبان و اعمال آن.
* **ماه رمضان:** شرح دقیق اسرار روزه، نمازها و شب‌های قدر.
* **ماه محرم و صفر:** اعمال و مراقبات مربوط به عزاداری سیدالشهدا (ع).
3. **مراقبه (نظارت بر نفس):** هسته اصلی کتاب مفهوم «مراقبه» است. مراقبه به معنای **نظارت دائمی و دقیق سالک بر اعمال، افکار و نیات قلبی خود** در طول شبانه‌روز و در طول سال است، به گونه‌ای که هیچ عمل یا قصوری از دید خدا و خود شخص پنهان نماند.
4. **تأکید بر اعمال باطنی:** میرزا جواد آقا ملکی تبریزی معتقد است که اعمال ظاهری بدون توجه به باطن و قلب، بی‌فایده است. بنابراین، او بیشتر بر **حال قلب** و **نیت خالص** در انجام عبادات تأکید دارد.
5. **استناد به روایات:** مبانی تمامی مراقبات و اعمال ذکر شده، بر اساس **روایات اهل بیت (ع)** و سیره بزرگان دین استوار است.

### مخاطب کتاب

این کتاب برای افرادی نوشته شده است که به دنبال یک **برنامه دقیق و ساختارمند برای تهذیب نفس و نزدیک شدن به خداوند** هستند و می‌خواهند عبادات سالانه‌شان از حالت عادت خارج شده و تبدیل به یک سفر روحانی عمیق شود.